Bij gelegenheid van de internationale Wereldgebedsbijeenkomst voor de vrede te München: "Bound to live together - Samen leven, onze bestemming"

Dierbare Broeder Kardinaal Reinhard Marx,
Aartsbisschop van München en Freising

Over een paar weken is het precies vijfentwintig jaar geleden dat de Zalige Johannes Paulus II [d:126] vertegenwoordigers van de verschillende wereldreligies heeft uitgenodigd om naar Assisi te komen voor een Internationale Gebedsdag voor de Vrede [d:332]. In navolging van deze gedenkwaardige gebeurtenis organiseert de Sint-Egidiusgemeenschap sindsdien jaarlijks een vredesbijeenkomst om de geest van vrede en verzoening in ons te verdiepen en om in gebed ons door God te laten maken tot vredelievende mensen. Het verheugt me dat dit jaar de samenkomst in München plaatsvindt, mijn voormalige bisschopsstad, kort voorafgaand aan mijn bezoek in Duitsland [d:350] en in voorbereiding op de viering van het zilveren jubileum van de Wereldgebedsdag in Assisi [d:332] aanstaande oktober. Graag betuig ik mijn geestelijke nabijheid aan degenen die de bijeenkomst in München organiseren en die eraan deelnemen en doe ik hen allen mijn hartelijke zegenwensen toekomen.

Het motto van de vredesbijeenkomst “Bound to live together” / “Samen leven, onze bestemming” herinnert ons eraan dat wij mensen op elkaar zijn aangewezen. Dit samenleven is op de eerste plaats eenvoudigweg een gegeven die in het mens-zijn zelf zijn oorsprong vindt. Het is vervolgens onze opgave om er een positieve inhoud aan te geven. Het met elkaar samenleven kan tot een leven tegenover elkaar, tot een hel worden wanneer we elkaar niet leren aanvaarden, wanneer ieder alleen zichzelf wil zijn. Het kan echter ook een geschenk zijn wanneer we ons voor elkaar openstellen, wanneer we ons aan elkaar geven. Zo komt alles erop aan om het gegeven van het samenzijn als opgave en als geschenk te begrijpen, om te ontdekken hoe waarlijk met elkaar kan worden samengeleefd. Dit samenleven, dat vroeger beperkt kon blijven tot een streek, kan tegenwoordig alleen nog op een algemene wijze worden gedaan. Het subject van het samenleven is vandaag de dag de mensheid als geheel. Bijeenkomsten zoals die in Assisi [d:332] maar ook de huidige in München zijn gelegenheden voor de religies om zichzelf te onderzoeken en te vragen hoe ze krachten van samenleven kunnen worden.

Wanneer we als Christenen bij elkaar komen, dan herinneren we ons aan het Bijbelse geloof dat God de Schepper is van alle mensen, ja dat hij ons wil als een unieke familie, waarin we voor elkaar broeders en zusters zijn. We herinneren ons dan eraan dat Christus de vrede verkondigde, aan mensen veraf en aan mensen dichtbij (Ef. 2, 16 v.) [[b:Ef. 2, 16 v.]]. Dit moeten we steeds opnieuw leren. De wezenlijke betekenis van zulke ontmoetingen is dat we vreemde en vertrouwde mensen tegemoet treden in dezelfde geest van vrede die Christus voor ons heeft voorgeleefd. We moeten leren om niet naast elkaar maar met elkaar te leven, d.w.z. om het hart voor elkaar te openen, om de medemens te laten deelnemen aan onze vreugde, verwachtingen en zorgen. Het hart is de plaats waar God ons aanraakt. Daarom heeft de religie, waarin het gaat om de ontmoeting van de mens met het geheim van God, wezenlijk van doen met de vraag naar de vrede. Wanneer religie voor wat de ontmoeting met God betreft tekortschiet, Hem naar ons omlaag trekt in plaats van ons naar Hem te verheffen, wanneer ze Hem zogezegd tot ons eigendom maakt, dan kan ze op zo’n manier de vrede verstoren. Wanneer ze daarentegen de weg vindt naar een goddelijke God, naar een Schepper en Verlosser van alle mensen, dan is ze een vreedzame kracht. We weten dat ten aanzien van het godsbegrip ook in het Christendom praktische fouten zijn gemaakt die hebben geleid tot de verstoring van de vrede. Des te meer zijn wij allen geroepen om ons door een goddelijke God te laten louteren en om zo te worden tot vredelievende mensen.

Onze gemeenschappelijke inspanningen voor de vrede [d:46] mogen we nooit minder laten worden. Daarom komt er een grote betekenis toe aan de talrijke initiatieven in de hele wereld evenals aan de vredesbijeenkomsten en vergelijkbare ontmoetingen die door de Sint-Egidiusgemeenschap jaarlijks worden georganiseerd. Het veld waarop de vrucht van de vrede moet gedijen, moet voortdurend worden bewerkt. Vaak kunnen we niet méér doen dan onophoudelijk en met vele kleine stappen de grond klaarmaken voor de vrede in ons en om ons heen, ook met betrekking tot de grote uitdagingen die niet het afzonderlijke gezin betreffen maar de gehele familie van de mensheid, zoals migratie, globalisering, economische crises en het behoud van de schepping. Ten slotte weten we echter dat vrede niet eenvoudigweg kan worden ‘gemaakt’, maar altijd ook is ‘gegeven’. “De vrede is een geschenk van God en tegelijkertijd een plan dat moet worden gerealiseerd en nooit helemaal voltooid is” Godsdienstvrijheid, de weg naar vrede [[3647|15]]. Juist hier is er behoefte aan de gemeenschappelijke getuigenis van iedereen die oprecht naar God zoekt, om de visie van een vreedzaam samenleven van alle mensen meer en meer te verwerkelijken. Sinds de eerste bijeenkomst in Assisi [d:332], 25 jaar geleden, zijn er vele hoopvolle veranderingen richting verzoening en vrede gekomen. Maar helaas zijn er ook veel verloren kansen, zelfs terugslagen. Verschrikkelijke gewelddadige en terroristische handelingen hebben de hoop op een vredig samenleven van de mensenfamilie in het pas aangebroken derde millennium vaak gesmoord, oude conflicten smeulen verder of laaien opnieuw op en nieuwe controverses en problemen komen er nog bij. Dit alles laat ons duidelijk zien dat vrede een blijvende opdracht is voor ons allemaal en een geschenk waar we allemaal om moeten vragen. Moge in deze zin de vredesbijeenkomst in München en de ontmoetingen die daar plaatsvinden, ertoe bijdragen dat het wederzijdse begrip en het samenleven worden bevorderd en dat zo voor de vrede in onze tijd steeds nieuwe wegen worden gevonden. Daartoe vraag ik voor alle deelnemers aan de vredesbijeenkomst van dit jaar in München de zegen van de almachtige God.

Castel Gandolfo, 1 september 2011

Paus Benedictus XVI