Het probleem van het ongeloof en het atheïsme

Zie voor een overzicht van het grotere geheel waarin deze audiëntie-catechese is gehouden: Catecheses van de Paus tijdens de wekelijkse Algemene Audienties [d:62]

"onderling zeer verschillende verschijnselen worden aangegeven. Want terwijl door sommigen God uitdrukkelijk wordt ontkend (atheïsme), menen anderen dat de mens in het geheel niets over Hem kan zeggen (agnosticisme); anderen onderwerpen het Godsprobleem aan een onderzoek met een beroep op bepaalde methoden die aan het probleem elke zin blijken te ontnemen. In een onverantwoorde overschrijding van de positieve wetenschappen gaan velen ernaar streven alles te verklaren op positief-wetenschappelijke wijze, ofwel andersom, aanvaarden zij geen enkele op absoluutheid aanspraak makende waarheid. Sommigen plaatsen de mens op zulk een hoog voetstuk, dat het geloof in God haast zinloos wordt; daarbij schijnen zij toch minder God te willen loochenen dan vooral het mens-zijn te beamen. Anderen maken zich zo'n voorstelling van God, dat dit beeld (dat ze dan verwerpen) op geen enkele wijze de God van het Evangelie is. Weer anderen gaan zelfs niet in op de kwesties omtrent God, nl. zij die geen godsdienstige ongerustheid schijnen te voelen en zich niet kunnen indenken, waarom zij zich over de godsdienst zorgen moeten maken. Verder ontstaat atheïsme niet zelden uit een geweldig protest tegen het kwaad in de wereld, doordat men de aanspraak op absoluutheid op een onrechtmatige wijze toekent aan bepaalde menselijke waarden, zodat deze dan als god worden beschouwd. De hedendaagse beschaving zelf kan, niet per se, maar omdat ze te zeer met het aardse verweven is, de toenadering tot God dikwijls moeilijker maken" Gaudium et Spes [[575|19]].

"het moderne atheïsme zich ook dikwijls presenteert als een systeem, dat onder andere de verlangde autonomie van de mens zover doorvoert, dat het tegen elke vorm van afhankelijkheid van God moeilijkheden maakt. Zij die een dergelijk atheïsme voorstaan, beweren dat vrijheid daarin bestaat, dat de mens zichzelf tot doel is, en de enige ontwerper en uitvoerder van zijn geschiedenis. Dit achten zij onverenigbaar met de erkenning van een Heer, maker en doel van alles, of minstens achten zij hierdoor een dergelijke uitspraak volledig overbodig. Het machtsgevoel dat de huidige technische vooruitgang de mens geeft, kan bevorderlijk zijn voor die leer" Gaudium et Spes [[575|20]]

"De Kerk leert verder dat door de eschatologische verwachting het belang van de aardse opdrachten niet vermindert, maar veeleer de vervulling daarvan door nieuwe motieven wordt verstevigd. Bij het ontbreken daarentegen van een goddelijk fundament en van de hoop op het eeuwig leven lijdt de waardigheid van de mens ernstige schade, zoals tegenwoordig vaak valt te constateren, en de raadselen van leven en dood, van schuld en pijn blijven zonder oplossing, zodat de mensen niet zelden tot wanhoop vervallen". Gaudium et Spes [[575|21]]