Gesprek met de jeugd van Rome

Ge zegt dat ge niet weet wat het eeuwig leven is en dat ge het u niet kunt voorstellen. Niemand van ons kan zich het eeuwig leven voorstellen omdat het buiten onze ervaring ligt. Nochtans kunnen we er iets van begrijpen en ik denk dat ge ons met uw vraag reeds een beschrijving gegeven hebt van het wezenlijke ervan, van het echte leven namelijk: het leven niet vergooien, ten diepste leven, niet voor zichzelf leven, niet bij de dag leven, maar het leven echt beleven in zijn rijkdom en totaliteit. En hoe kunnen we dat? Dat is de grote vraag waarmee zelfs de rijke man uit het Evangelie bij de Heer kwam (Mc. 10, 17) [[b:Mc. 10, 17]]. Op het eerst zicht lijkt het antwoord van de Heer heel droogjes. Alles tezamen zegt Hij: onderhoudt de geboden (Mc. 10, 19) [[b:Mc. 10, 19]]. Maar als we goed nadenken, als we goed naar de Heer luisteren, vinden we daarachter, in de totaliteit van het Evangelie, de grote wijsheid van het woord Gods, van Jezus’ woord. De geboden worden volgens een andere uitspraak van Jezus, samengevat in dit ene: bemin God met geheel uw hart, geheel uw verstand, met heel uw leven en bemin uw naaste als uzelf. God beminnen impliceert Hem kennen, Hem herkennen. En dat is de eerste stap die we moeten zetten: God leren kennen. Dan komen we te weten dat ons leven geen toeval is, geen ongeluk. Mijn leven is van in der eeuwigheid door God gewild. Ik word bemind, ik ben nodig. God heeft in het geheel van de geschiedenis een plan voor mij; Hij heeft een plan voor mij in het bijzonder. Mijn leven heeft belang en is noodzakelijk. De eeuwige liefde heeft mij ten diepste geschapen en verwacht mij. Daarom is dit het eerste punt: God kennen, Hem leren kennen en zo begrijpen dat het leven een gave is, dat het goed is te leven. Dan is liefde wezenlijk. De God beminnen die mij geschapen heeft, die deze wereld geschapen heeft, die doorheen alle moeilijkheden van de mens en de geschiedenis alles bestuurt, en die mij vergezelt.

De tien geboden waarnaar Jezus in Zijn antwoord verwijst, zijn slechts een uitwijding van het gebod van de liefde. Zij tonen bij wijze van spreken, de weg van de liefde met deze essentiële punten: het gezin als de grondslag van de samenleving; het leven dat moet geëerbiedigd worden als een gave van God; de ordening van de seksualiteit, van de relatie tussen man en vrouw; de sociale ordening en tenslotte de waarheid. Deze essentiële elementen specificeren de weg van de liefde, specificeren wat waarachtige liefde is en hoe het juiste leven te vinden. Het is trouwens de fundamentele wil van God voor ieder van ons, en die is identiek voor ons allemaal. Doch de toepassing ervan, verschilt voor elk leven omdat God voor iedere mens een specifiek plan heeft. Eens zei de H. Franciscus van Sales: Volmaaktheid is goed zijn, het geloof en de liefde beleven is wezenlijk één en hetzelfde maar in heel verschillende vormen. De heiligheid van een monnik is heel verschillend van die van een politicus, een wetenschapper en een landbouwer, enz. En zo heeft God voor iedere mens Zijn plan en ik moet in mijn omstandigheden, in mijn levenswijze deze unieke en gemeenschappelijke wil van God vinden, de grote regels die in deze verheldering van de liefde gewezen worden. En ook proberen te doen wat de essentie van de liefde is, namelijk het leven niet voor mijzelf nemen maar leven geven; het leven niet “hebben” maar van het leven een geschenk maken, niet mijzelf zoeken maar aan anderen geven. Dat is het wezenlijke en dat gaat samen met onthechting, dat wil zeggen uit mijzelf treden en niet mijzelf zoeken. En juist door mijzelf niet te zoeken maar mijzelf te geven aan de grote en ware dingen, vind ik het echte leven. Zo zal iedereen in zijn leven verschillende mogelijkheden vinden: zich wijden aan werken van liefdadigheid, in een gebedsgemeenschap, een beweging, in de activiteiten van de parochie, in een beroep. Het is belangrijk en essentieel mijn roeping te vinden en in elke situatie te beleven, of ik een groot wetenschapper ben of een landbouwer. In Gods ogen is alles belangrijk: het is mooi indien het tot op de bodem beleefd wordt met die liefde die de wereld echt verlost.

Tenslotte zou ik de kleine geschiedenis willen vertellen van de H. Josefine Bakhita, deze kleine Afrikaanse heilige die God en Christus gevonden heeft in Italië en steeds opnieuw grote indruk op mij maakt. Zij was religieuze in een Italiaans klooster; op een dag bezocht de plaatselijke bisschop het klooster, zag deze kleine zwarte zuster over wie hij niets leek te weten en zei: “zuster, wat doet u hier?” en Bakhita antwoordde: “hetzelfde als u, Excellentie”. De bisschop die zichtbaar geïrriteerd was, zei: “maar zuster, hoe doet u dan hetzelfde als ik?” “Wel, zei de zuster, wij willen allebei Gods wil doen, nietwaar?” Alles tezamen is dit het essentiële: Gods wil kennen met de hulp van de Kerk, van Gods woord en van vrienden, hetzij in grote lijnen die voor iedereen gemeenschappelijk zijn, hetzij in het concrete van mijn persoonlijk leven. Zo wordt het leven misschien niet gemakkelijk maar mooi en vreugdevol. Laten wij bidden dat de Heer ons altijd zal helpen Zijn wil te vinden en deze met vreugde te volgen.

Natuurlijk zal ik ja zeggen omdat de Heer altijd aanwezig is en ieder met liefde aankijkt. Alleen moeten we die liefde vinden en ontmoeten. Hoe doen we dat? Ik zou willen zeggen dat het eerste punt om Jezus te ontmoeten, om Zijn liefde te ervaren, is Hem te kennen. Jezus kennen gebeurt op verschillende manieren. Een eerste voorwaarde is de persoon van Jezus kennen zoals Hij naar voor komt in de Evangeliën, die ons een zeer rijk portret van de persoon van Jezus geven, in de grote parabels, we denken aan de verloren zoon, de Samaritaanse vrouw, Lazarus, enz. In alle parabels, in al Zijn woorden, in de Bergrede, vinden wij werkelijk Jezus’ gelaat, Gods gelaat, tot op het kruis waar Hij zichzelf helemaal geeft, uit liefde voor ons, tot de dood en waar Hij op het einde kan zeggen: Vader, in Uw handen leg Ik Mijn leven, Mijn geest (Lc. 23, 46) [[b:Lc. 23, 46]].

Doch om Jezus te kennen, om Jezus met vrienden, met de Kerk te delen en om Jezus niet alleen academisch, theoretisch te kennen, maar met het hart, moet men met Jezus spreken in het gebed. Een persoon kan niet op dezelfde manier gekend worden zoals wanneer ik wiskunde studeer. De rede is noodzakelijk en volstaat voor wiskunde, maar om een persoon te kennen , vooral een groot iemand zoals Jezus - God en mens - moeten we het verstand gebruiken maar tegelijk ook het hart. Alleen door het hart voor Hem te openen, alleen als we het geheel kennen van wat Hij gezegd en gedaan heeft, kunnen we Hem met onze liefde, met ons meegaan met Hem, beetje bij beetje steeds beter kennen en zo de ervaring opdoen dat we bemind worden. Dus, door het beluisteren van Gods woord, ernaar luisteren in de gemeenschap van de Kerk, in haar grote ervaring, en het beantwoorden met ons gebed, ons persoonlijk gesprek met Jezus, waarin we Hem zeggen wat we begrijpen, wat onze noden en vragen zijn. In een waar gesprek kunnen we deze weg van kennis die liefde wordt, steeds beter vinden. Natuurlijk niet alleen denken, niet alleen bidden maar ook zijn deel bijdragen tot de weg naar Jezus: goede dingen doen, zijn naaste toegewijd zijn. Er zijn verschillende wegen: ieder kent zijn mogelijkheden, in de parochie en in de gemeenschap waarin hij leeft, toegewijd zijn aan Christus en de anderen, voor de vitaliteit van de Kerk, zodat het geloof werkelijk een kracht is die onze omgeving en tijd vorm geeft. Daarom zou ik deze elementen willen noemen: luisteren, antwoord geven, binnentreden in de gemeenschap van gelovigen, gemeenschap met Christus in de sacramenten waar Hij zichzelf aan ons geeft, hetzij in de Eucharistie of de Biecht enz., en tenslotte handelen, de woorden van het geloof uitvoeren zodat zij de kracht van mijn leven worden en zodat Jezus’ blik ook echt zichtbaar wordt voor mij; Zijn liefde helpt en omvormt mij.

Kijk, we beginnen met dit harde woord voor ons: onthechting. Onthechting is mogelijk en uiteindelijk wordt ze zelfs mooi indien er een reden voor is en indien deze reden de moeilijkheid van de onthechting rechtvaardigt. In deze context gebruikte de H. Paulus het beeld van de Olympische Spelen en van atleten die eraan deelnemen (1 Kor. 9, 24-25) [[b:1 Kor. 9, 24-25]]. Hij zei: Om op het einde de medaille te hebben – in die tijd, de kroon – moeten zij een zeer harde discipline onderhouden, veel dingen opgeven, trainen in de sport die ze beoefenen en grote offers en onthechtingen brengen omdat zij gemotiveerd zijn, het loont de moeite. Ook indien zij op het einde misschien niet tot de winnaars behoren, toch is het mooi zichzelf discipline te hebben opgelegd en bekwaam geweest te zijn deze dingen te doen met een zekere perfectie.
Wat waar is voor Paulus’ beeld van de Olympische Spelen , voor de sport in haar geheel, is ook waar voor alle andere dingen in het leven. Een goed professioneel leven kan niet bereikt worden zonder onthechting, zonder een aangepaste voorbereiding, die altijd discipline vraagt, die vraagt iets op te geven en zo ook in de kunst en in alle elementen van het leven. Wij begrijpen allemaal dat om een doel te bereiken, zij het professioneel, atletisch, artistiek of cultureel, wij onszelf moeten verloochenen, vooruit leren gaan.
Ook de kunst van het leven, van zichzelf te zijn, de kunst een persoon te zijn, vraagt inderdaad onthechting en ware onthechting die ons helpt de weg van het leven te vinden, de kunst van het leven, wordt ons aangewezen door Gods woord en dat helpt ons om niet te vallen – laten we zeggen – in de afgrond van drugs, alcohol, verslaving aan seksualiteit, verslaving aan geld, luiheid. Al deze dingen lijken op het eerste zicht vrijheid. In werkelijkheid zijn het geen vrije daden maar het begin van verslaving die steeds onoverkomelijker wordt. Succes ligt in het opgeven van de bekoring van het ogenblik; voorwaarts gaan naar het goede, dat schept ware vrijheid en maakt het leven mooi.
In dit verband moeten wij inzien dat zonder een “nee” tot bepaalde dingen, het grote “ja” tot het ware leven niet groeit, zoals we dat zien bij de heiligen. We denken aan de H. Franciscus, aan de heiligen van onze tijd, Moeder Theresa, priester Gnocchi en zo vele anderen, die zichzelf onthechtten en niet alleen zelf vrij werden maar ook een rijkdom voor de wereld waren; zij tonen ons hoe iemand kan leven.
Dus op de vraag “wie helpt mij?”, zou ik zeggen dat we geholpen worden door de grote figuren uit de Kerkgeschiedenis, door Gods woord, door de parochiegemeenschap, bewegingen, liefdadigheidswerken, enz. En we worden geholpen door de vriendschap van mensen die “voorwaarts gaan”, die reeds vooruitgang gemaakt hebben op de weg van het leven en die mij ervan kunnen overtuigen dat deze weg, de juiste weg is. Laten wij de Heer bidden dat Hij ons altijd vrienden geeft, gemeenschappen die ons helpen de weg van goedheid te zien en zo het mooie en vreugdevolle leven te vinden.