Inhoudsopgave
- Inhoud
1
Beste broeders en zusters,
in de persoonlijke ervaring van sint Paulus is er een onomkeerbaar gegeven: terwijl hij aanvankelijk een vervolger is geweest en geweld heeft gebruikt tegen de christenen, heeft hij vanaf het moment van zijn bekering onderweg naar Damascus de zijde gekozen van de gekruisigde Christus en van Hem zijn bestaansreden gemaakt en het motief van zijn prediking. Zijn leven ging helemaal op aan de zielen , het was absoluut niet rustig en niet ingedekt tegen hinderlagen en moeilijkheden. In de ontmoeting met Jezus was hem de centrale betekenis van het Kruis duidelijk geworden: hij had begrepen dat Jezus
gestorven en verrezen was voor allen én voor hem zelf. Beide kanten waren belangrijk. De universaliteit: Jezus is werkelijk voor allen gestorven; en de subjectiviteit: Hij is ook voor mij gestorven. In het Kruis heeft zich derhalve de om niet geschonken en barmhartige liefde van God geopenbaard.
Deze liefde ondervond Paulus vóór alles in zichzelf en werd zo van zondaar tot gelovige, van vervolger tot apostel. Dag na dag ervoer hij in zijn nieuwe leven dat het heil “genade” was, dat alles voortkwam uit de dood van Christus en niet uit zijn verdiensten, die er overigens niet waren. Het “evangelie van de genade” werd zo voor hem de enige manier om het Kruis te verstaan, het werd niet alleen tot criterium van zijn nieuwe bestaan, maar ook het antwoord aan zijn vragenstellers. Daaronder bevonden zich op de eerste plaats de Joden die hun hoop in de werken stelden en daar het heil van verwachtten; vervolgens waren er de Grieken die hun wijsheid tegenover het Kruis stelden; tenslotte waren er die groepen van ketters die zich een eigen idee van het christendom hadden gevormd naar hun eigen model van leven.
Referenties naar alinea 1: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
2
Voor sint Paulus heeft het Kruis een fundamenteel primaat in de geschiedenis van de mensheid; het vormt het brandpunt van zijn theologie want wie ‘Kruis’ zegt, zegt heil als genade, geschonken aan elk schepsel. Het thema van het Kruis van Christus wordt een essentieel element van de eerste orde in de prediking van de Apostel: het duidelijkste voorbeeld betreft de gemeenschap van Korinte. Ten overstaan van een Kerk waar op zorgwekkende wijze sprake was van ongeordendheden en schandalen, waar de communio werd bedreigd door partijschappen en interne verdeeldheden die de eenheid van het Lichaam van Christus deden scheuren, presenteert Paulus zich niet met vertoon van woorden of wijsheid, maar met de verkondiging van Christus, van de gekruisigde Christus.
Zijn kracht is niet overredingskracht maar paradoxalerwijze de zwakte en de angst van iemand die alleen maar vertrouwt op “de kracht van God” . Door alles wat het vertegenwoordigt en daardoor ook door de theologische boodschap die erin vervat ligt, is het Kruis een aanstoot en dwaasheid. De Apostel stelt het met een indrukwekkende kracht die het best uit zijn eigen woorden is te beluisteren: “Het woord van het Kruis is namelijk een dwaasheid voor hen die verloren gaan, maar voor hen die gered worden, voor ons, is het de kracht van God... het heeft God behaagd hen die geloven te redden door de dwaasheid van de prediking. Terwijl de Joden om tekenen vragen en de Grieken wijsheid zoeken, verkondigen wij de gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid” .
Referenties naar alinea 2: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
3
De eerste christengemeenschappen waar Paulus zich toe richt, weten heel goed dat Jezus nu verrezen is en leeft, maar de Apostel wil de Korintiërs, en niet alleen hen maar ook ons eraan herinneren, dat de Verrezene altijd Degene is die gekruisigd is. De ‘aanstoot’ en de ‘dwaasheid’ van het Kruis bestaan juist in het feit dat daar waar alleen maar mislukking, smart, en verslagenheid lijken te zijn, dat juist daar heel de kracht van de grenzeloze liefde van God aanwezig is, omdat het Kruis uitdrukking is van de liefde en de liefde de ware kracht is die zich juist in deze schijnbare zwakte openbaart.
Voor de Joden is het kruis skandalon, dat wil zeggen: een struikelblok of steen des aanstoots: het lijkt een obstakel voor het geloof van de vrome Jood die moeite heeft iets dergelijks te vinden in de Heilige Schriften. Paulus lijkt hier te zeggen - en daar is heel wat moed voor nodig - dat hetgeen hier op het spel staat het allerhoogste is: voor de Joden weerspreekt het Kruis namelijk het wezen zelf van God, die zich in wondere tekenen heeft geopenbaard. Het kruis van Christus aanvaarden betekent dan een diepgaande verandering bewerken in de manier waarop men zich tot God verhoudt.
Is voor de Joden het motief tot afwijzing van het Kruis gelegen is in de Openbaring, dat wil zeggen in de trouw aan de God van de Vaderen, voor de Grieken, dat wil zeggen voor de heidenen, is het oordeelscriterium om zich tegen het Kruis te verzetten de rede, de ratio, Voor deze laatsten immers is het Kruis moría, dwaasheid, letterlijk smakeloosheid, dat wil zeggen een spijs zonder zout; derhalve méér dan een dwaling, het is een belediging aan het gezond verstand.
Referenties naar alinea 3: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
4
Bij meer dan één gelegenheid doet Paulus de bittere ervaring op van de afwijzing van de christelijke verkondiging die ‘smakeloos’ gevonden wordt, ontdaan van enige betekenis, niet waard om op het niveau van de redelijke logica in overweging genomen te worden. Voor wie, zoals de Grieken, de volmaaktheid zag in de geest, in de zuivere gedachte, was het sowieso al onaanvaardbaar dat God mens zou kunnen worden, zich zou begeven in al de begrenzingen van ruimte en tijd. Beslist ondenkbaar was het vervolgens te geloven dat een God aan het Kruis zou kunnen eindigen! En we zien hoe deze Griekse logica of denkwijze ook de gemeenschappelijke denkwijze is van onze tijd.
Hoe zou het begrip van de apátheia, van de ongevoeligheid als afwezigheid in God van hartstochten, kunnen begrijpen dat er een God is die mensgeworden en verslagen is en die dan ook nog eens opnieuw een lichaam aanneemt om als Verrezene te leven? “Daarover zullen wij u bij gelegenheid nog wel eens horen” , zeiden de Atheners geringschattend tegen Paulus, toen ze hem hoorden spreken over de verrijzenis uit de doden. Zij hielden het voor volmaaktheid je van het lichaam te bevrijden dat gezien werd als gevangenis. Vandaar uit konden ze niet anders dan het opnieuw aannemen van een lichaam beschouwen als een dwaling. In de cultuur van de Oudheid leek er geen ruimte te zijn voor de boodschap van de vleesgeworden, de geïncarneerde God. Heel het gebeuren “Jezus van Nazareth” scheen te zijn gekenmerkt door de meest totale smakeloosheid en het Kruis was daar zeer zeker het sterkste teken van!
Referenties naar alinea 4: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
5
Maar waarom heeft Paulus juist hiervan, van het woord van het Kruis, het fundamentele punt van zijn prediking gemaakt? Het antwoord is niet moeilijk: het Kruis openbaart “de kracht van God” , die verschilt van de kracht van de mens; zij openbaart immers zijn liefde: “De dwaasheid van God is wijzer dan de mensen, en de zwakheid van God is sterker dan de mensen” . Eeuwen van Paulus verwijderd, zien wij dat in de geschiedenis het Kruis overwonnen heeft en niet de wijsheid die zich tegen het Kruis verzet. De Gekruisigde is wijsheid, omdat Hij werkelijk laat zien wie God is, namelijk liefdeskracht die gaat tot aan het Kruis om de mens te redden. God bedient zich van manieren en instrumenten die ons op het eerste gezicht alleen maar zwakheid lijken te zijn. De Gekruisigde openbaart enerzijds de zwakheid van de mens en anderzijds de ware kracht van God, dat wil zeggen de gratuïteit van de liefde, liefde die “om niet” geschonken wordt. Juist deze gratuïteit van de liefde is de ware wijsheid.
Daar heeft Paulus ervaring mee opgedaan tot in zijn vlees toe en hij getuigt er ons van in diverse passages van zijn geestelijke loopbaan, die voor elke leerling van Christus duidelijke verwijzingspunten zijn geworden: “Hij heeft mij gezegd: je hebt genoeg aan mijn genade: (mijn) kracht komt pas ten volle tot uitdrukking in (jouw) zwakheid” ; en ook: “wat voor de wereld zwak is, heeft God uitverkoren om het sterke te beschamen” . De Apostel vereenzelvigt zich zozeer met Christus dat ook hij, hoewel toch temidden van zoveel beproevingen, leeft in het geloof in de Zoon van God die Hem heeft liefgehad en zichzelf gegeven heeft voor de zonden van hem en van allen . Dit autobiografisch gegeven van de Apostel wordt voor ons tot paradigma (tot model van onze band met Christus).
Referenties naar alinea 5: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
6
Sint Paulus heeft een prachtige synthese van de theologie van het Kruis gegeven in de tweede Brief aan de Korintiërs , waar alles omsloten wordt door twee fundamentele affirmaties: van de ene kant is Christus, die door God ten gunste van ons als zonde werd behandeld , voor allen gestorven ; van de andere kant heeft God ons met zich verzoend door ons onze misstappen niet aan te rekenen . Het is door dit “dienstwerk van de verzoening” dat elke slavernij voortaan is vrijgekocht .
Hier blijkt hoe dit alles ons leven raakt. Ook wij moeten in dit “dienstwerk van de verzoening” binnengaan, dat altijd het afzien veronderstelt van eigen verhevenheid boven de ander en de keuze voor de zwakte van de liefde. Sint Paulus heeft van eigen leven afgezien door zich te geven voor het dienstwerk van de verzoening, van het Kruis dat heil is voor ons allen. En dit moeten ook wij weten te doen: we kunnen onze kracht juist vinden in de nederigheid van de liefde en onze wijsheid in de zwakheid van het ‘afzien van’ (eigen verhevenheid boven anderen) om zo binnen te gaan in de kracht van God. Wij moeten allemaal ons leven gestalte geven op basis van deze ware wijsheid: niet voor ons zelf leven, maar leven in het geloof in die God van wie wij allemaal kunnen zeggen: “Hij heeft mij liefgehad en zichzelf voor mij gegeven”.
Referenties naar alinea 6: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
https://rkdocumenten.nl/toondocument/2685-het-belang-van-de-christologie-de-theologie-van-het-kruis-nl