Internet: een nieuw forum voor de verkondiging van het Evangelie

In elke tijd zet de Kerk het werk voort dat begon op dag van Pinksteren, toen de apostelen, in de kracht van de Heilige Geest, de straten van Jeruzalem ingingen om het Evangelie van Jezus Christus in vele tongen te verkondigen (Hand. 2, 5-11) [[b:Hand. 2, 5-11]]. In de eeuwen daarna heeft deze evangeliserende missie zich uitgespreid naar de verre hoeken van de aarde, en het Christendom raakte geworteld op vele plaatsen en leerde de verschillende talen van de wereld spreken, altijd in gehoorzaamheid aan de opdracht van Christus om het Evangelie aan elke natie te verkondigen (Mt. 28, 19-20) [[b:Mt. 28, 19-20]].

Toch gaat het in de geschiedenis van de evangelisatie niet alleen om geografische uitbreiding, want de Kerk moest ook vele culturele drempels overgaan, en elke daarvan vroeg om nieuwe energie en verbeeldingskracht in de verkondiging van het ene Evangelie van Jezus Christus. Het tijdperk van de grote ontdekkingen, de Renaissance en de uitvinding van de boekdrukkunst, de Industriële Revolutie en de geboorte van de moderne wereld: ook dit waren drempel-momenten die om nieuwe vormen van evangelisatie vroegen. Nu, met de communicatie- en informatierevolutie in volle gang, staat de Kerk onmiskenbaar voor een nieuwe beslissende toegangspoort. Het is daarom passend om op deze Wereld Communicatiedag 2002 [d:31] na te denken over het onderwerp: "Internet: een nieuw forum voor de verkondiging van het Evangelie".

Het Internet is zeker een nieuw 'forum' in de oude Romeinse zin van de openbare ruimte waar politiek en zaken werden bedreven, waar religieuze verplichtingen werden vervuld, waar veel van het sociale leven van de stad plaatshad en waar het beste en het slechtste van de menselijke natuur te zien was. Het was een volle en drukke stedelijke ruimte, die zowel de omringende cultuur weerspiegelde als ook een eigen cultuur schiep. Dit is niet minder waar als het gaat om cyberspace, dat als het ware een nieuwe grens is die opengaat bij het begin van dit nieuwe millennium. Net als de nieuwe grenzen in andere tijden, is ook deze vol van de wisselwerking van gevaar en belofte, en niet zonder het gevoel van avontuur dat andere grote periodes van verandering kenmerkte. Voor de Kerk is de nieuwe wereld van cyberspace een oproep tot het grote avontuur om zijn mogelijkheden te gebruiken om de boodschap van het Evangelie te verkondigen. Deze uitdaging ligt in het hart van wat het betekent om aan het begin van het millennium de opdracht van de Heer te volgen om "het diepe in te gaan": "Duc in altum!" (Lc. 5, 4) [b:Lc. 5, 4]

De Kerk benadert dit nieuwe medium met realisme en vertrouwen. Net als andere communicatiemiddelen is het een middel, geen doel in zichzelf. Het Internet kan geweldige mogelijkheden bieden voor evangelisatie, als het gebruikt wordt met competentie en een helder bewustzijn van de sterke en zwakke kanten ervan. Boven alles, door te voorzien in informatie en belangstelling op te wekken, maakt het een eerste ontmoeting met de Christelijke boodschap mogelijk, vooral onder de jonge mensen die zich in toenemende mate tot de wereld van cyberspace wenden als een venster op de wereld. Het is daarom belangrijk dat de Christelijke gemeenschap nadenkt over zeer praktische manieren om diegenen te helplen die voor het eerst contact maken via het Internet, om van de virtuele wereld van cyberspace over te gaan naar de werkelijke wereld van Christelijke gemeenschap. In een volgende etappe kan het Internet ook voorzien in de vervolgbegeleiding die nodig is bij evangelisatie. In het bijzonder in een niet-ondersteunende cultuur vraagt Christelijk leven om voortdurend onderricht en catechese, en dit is wellicht het gebied waar het Internet uitstekende hulp kan bieden. Er bestaan op het Net al talloze informatiebronnen, documentatie en onderwijs over de Kerk, haar geschiedenis en traditie, haar leer en haar engagement op elk gebied in alle delen van de wereld. Het is dus duidelijk dat, hoewel het Internet nooit de diepe ervaring van God kan vervangen, die alleen geboden kan worden door het levende, liturgische en sacramentele leven van de Kerk, het zeker een unieke aanvulllig en ondersteuning kan bieden, zowel als het gaat om de voorbereiding van de ontmoeting met Christus in de gemeenschap als om de ondersteuning van de nieuwe gelovige tijdens zijn geloofsreis die dan begint.

Toch rijzen er bepaalde noodzakelijke en zelfs voor de hand liggende vragen als het gaat om het gebruik van Internet voor het doel van evangelisatie. De essentie van het Internet is in feite dat het voorziet in een bijna oneindige stroom van informatie; veel daarvan gaat in een moment voorbij. In een cultuur die leeft van het kortstondige kan er gemakkelijk een risico zijn dat men gelooft dat alleen de feiten tellen, eerder dan de waarden. Het Internet biedt uitgebreide kennis, maar het onderwijst geen waarden; en als waarden verontachtzaamd worden, verlaagt onze eigen menselijkheid zich en verliest de mens gemakkelijk zijn transcendente waardigheid uit het oog. Ondanks de grote mogelijkheden voor het goede, zijn de lage en schadelijke wegen waarin het Internet gebruikt kan worden al duidelijk voor iedereen, en de publieke autoriteiten hebben zeker een verantwoordelijkheid om te garanderen dat dit geweldige instrument het algemeen belang dient en geen bron van kwaad wordt.

Verder herdefinieert het Internet op radicale wijze de psychologische relatie van een persoon tot tijd en ruimte. De aandacht wordt gevestigd op wat tastbaar, nuttig, direct beschikbaar is; de aansporing tot dieper nadenken en reflectie zou kunnen ontbreken. Toch hebben menselijke wezens een vitale behoefte aan tijd en innerlijke rust om na te denken over het leven en haar mysteries en deze te onderzoeken, en om geleidelijk te groeien in een volwassen beheersing van zichzelf en van de wereld om hen heen. Begrip en wijsheid zijn de vrucht van een contemplatieve blik op de wereld, en komen niet enkel van een opstapeling van feiten, hoe interessant ook. Ze zijn het resultaat van een inzicht dat de diepere betekenis van dingen in relatie tot elkaar en tot het geheel van de werkelijkheid doorgrondt. Bovendien, als een forum waar praktisch alles aanvaardbaar is en bijna niets blijvend is, bevordert het Internet een relativiserende manier van denken en geeft het soms voeding aan de vlucht voor persoonlijke verantwoordelijkheid en verplichtingen.

Hoe kunnen we in zo'n context die wijsheid cultiveren die niet alleen van informatie komt maar van inzicht, de wijsheid die het verschil tussen goed en verkeerd begrijpt en de schaal van waarden vasthoudt die uit dat verschil voortkomt?

Het feit dat mensen door het Internet hun contacten vermenigvuldigen op manieren die tot nu toe ondenkbaar waren, opent prachtige mogelijkheden om het Evangelie te verspreiden. Het is echter ook waar dat electronisch bemiddelde relaties nooit de plaats kunnen innemen van het directe menselijke contact dat nodig is voor echte evangelisatie. Want evangelisatie hangt altijd af van het persoonlijke getuigenis van degene die gezonden is om te evangeliseren. (Rom. 10, 14-15) [[b:Rom. 10, 14-15]] Hoe kan de Kerk van het soort contact dat mogelijk is gemaakt door het Internet voeren tot de diepere communicatie die nodig is voor Christelijke verkondiging? Hoe kunnen we voortbouwen op het eerste contact en de uitwisseling van informatie die het Internet mogelijk maakt?

Er is geen twijfel dat de electronische revolutie de belofte in zich draagt van grote positieve doorbraken voor de zich ontwikkelende wereld; maar er is ook de mogelijkheid dat het in feite de bestaande ongelijkheden verergerd, als de informatie- en communicatiekloof wijder wordt. Hoe kunnen we er voor zorgen dat de informatie- en communicatie-revolutie, waarvan het Internet de belangrijkste motor is, ten gunste werkt van de globalisering van menselijke ontwikkeling en solidariteit, doelen die nauw verbonden zijn met de evangeliserende missie van de Kerk?

Laat mij tenslotte in deze verontrustende tijden de vraag stellen: hoe kunnen we er voor zorgen dat dit wonderlijke instrument, dat oorspronkelijk ontstond in de context van militaire operaties, nu de zaak van de vrede gaat dienen? Kan het die cultuur van dialoog, participatie, solidariteit en verzoening bevorderen zonder welke de vrede niet kan opbloeien? De Kerk gelooft dat dit kan; en om zeker te stellen dat dit ook zal gebeuren is ze vastbesloten om dit nieuwe forum binnen te treden, gewapend met het Evangelie van Christus, de Prins van de Vrede.

Het Internet doet miljarden afbeeldingen verschijnen op miljoenen computerschermen over de wereld. Zal uit deze enorme wereld van beeld en geluid het gelaat van Christus naar voren komen en de stem van Christus gehoord worden? Want alleen als zijn gelaat wordt gezien en zijn stem wordt gehoord zal de wereld weet hebben van het blijde nieuws van onze verlossing. Dat is het doel van evangelisatie. En dat is wat het Internet tot een werkelijk menselijke ruimte zal maken, want als er geen plaats is voor Christus, is er geen plaats voor de mens. Daarom, op deze Wereld Communicatiedag, waag ik het de hele Kerk op te roepen om moedig deze nieuwe drempel over te gaan, om uit te zetten in de diepte van het Net, zodat nu, net zoals in het verleden de grote ontmoeting van het Evangelie en de cultuur aan de wereld "de glorie van God op het gelaat van Christus" mag tonen (2 Kor. 4, 6) [b:2 Kor. 4, 6] Moge de Heer allen zegenen die werken voor dit doel.

Uit het Vaticaan, 24 januari 2002, het feest van de Heilige Franciscus van Sales. Paus Johannes Paulus II