Geboren op aarde, geboren voor de hemel

Beste broeders en zusters! Daags na het hoogfeest van Kerstmis vieren we vandaag het feest van de heilige Stefanus, diaken en eerste martelaar. Op het eerste gezicht kan deze samenvoeging van de herinnering aan de "protomartelaar" Stefanus met de geboorte van de Verlosser verbazen, omdat het contrast zo in het oog springt tussen de vrede en de vreugde van Bethlehem en het drama van Stefanus die gestenigd werd in Jeruzalem tijdens de eerste vervolging in het begin van de Kerk. Deze indruk dat het zo met elkaar vloekt, wordt echter overwonnen als het mysterie van Kerstmis dieper beschouwen. Het kind Jezus, dat in de grot ligt, is de Enige Zoon van God, die mens geworden is. Hij zal de mensheid redden door aan het kruis te sterven. Nu zien we hem in doeken gewikkeld in de kribbe; na zijn kruisiging zal Hij opnieuw gewikkeld worden, nu in zwachtels, en in het graf worden gelegd. Het is niet bij toeval dat de iconografie van Kerstmis de goddelijke Pasgeborene soms afbeeldde, neergelegd in een kleine sarcofaag, om aan te geven dat de Verlosser geboren wordt om te sterven, geboren wordt om zijn leven te geven als losprijs voor velen.

De heilige Stefanus was de eerste die Christus volgde in de marteldood; hij stierf zoals de goddelijke Meester, terwijl hij degenen die hem doodden vergaf en voor hen bad (Hand. 7, 60) [[b:Hand. 7, 60]]. In de eerste vier eeuwen waren alle door de Kerk vereerde heiligen martelaar. Het gaat om een ontelbare schare, die de liturgie "de stralend witte stoet Noot van de vertaler: Volgens.. Noot van de vertaler: Volgens de wat ongelukkige Nederlandse vertaling van het Getijdenboek: "de blanke stoet der martelaren". Het gaat hier om de ontelbare menigte die haar kleren witgewassen heeft in het Bloed van het Lam! der martelaren" noemt, martyrum candidatus exercitus. Hun dood boezemde geen vrees en droefheid in, maar geestelijk enthousiasme wat steeds weer nieuwe christenen wekte. Voor de gelovigen is de dag van de dood en nog méér de dag van het martelaarschap, niet het einde van alles, maar juist integendeel de "overgang" naar het onsterfelijke leven; het is de dag van de definitieve geboorte, in het Latijn de dies natalis. Dan is ook de band te begrijpen die er is tussen de "dies natalis" van Christus en de dies natalis van de heilige Stefanus. Als Jezus niet geboren was op aarde, hadden de mensen niet geboren kunnen worden voor de hemel. Juist omdat Christus geboren is, kunnen wij "opnieuw geboren worden"!

Ook Maria, die in Betlehem de Verlosser in haar armen hield, leed een innerlijk martelaarschap. Zij deelde in zijn lijden en moest Hem nog eens in haar armen nemen toen Hij van het Kruis was afgehaald. Aan deze Moeder, die zowel de vreugde van de Geboorte heeft gekend alsook de kwelling van de dood van haar goddelijke Zoon, vertrouwen wij allen toe die worden vervolgd en die op diverse manieren lijden voor het getuigenis en de dienst van het Evangelie. Met bijzondere geestelijke nabijheid denk ik ook aan die katholieken die hun trouw aan de Stoel van Petrus bewaren zonder te wijken voor compromissen, soms ten koste van zwaar lijden. Heel de Kerk bewondert hun voorbeeld en bidt dat zij de kracht mogen hebben tot volharding, in de wetenschap dat hun beproevingen bron van overwinning zijn, ook al kunnen ze nu eerder verlies lijken.

Aan allen nogmaals een zalig Kerstfeest!