Inhoudsopgave

- Toelichting bij Sapientiae Christianae

VOORWOORD

Van de encycliek Sapientiae Christianae [637] van 10 Januari 1890 wordt hier, voor zover wij weten, voor de eerste maal een volledige Nederlandse vertaling gegeven. Deze, helaas, bijna vergeten encycliek, door paus Pius XI in Divini illius Magistri [644] een "gedenkwaardige" encycliek genoemd vgl: Divini illius Magistri [[[644|63]]] en in Quadragesimo Anno [652] opgesomd onder de grote encyclieken van paus Leo XIII vgl: Quadragesimo Anno [[[652|2]]], die de weg bereid hebben voor zijn magistrale encycliek Rerum Novarum [651], verdient dat ook nu, vijftig jaren na haar verschijnen, nog ten volle. Na in de encyclieken Diuturnum illud [821] (29 Juli 1881), Immortale Dei [739] (1 Nov. 1885), Libertas praestantissimum [705] (1 Nov. 1888) de leer omtrent de oorsprong van het staatsgezag - de verhouding waarin dit behoort te staan tot de Kerk en de leer omtrent de ware opvatting van de menselijke vrijheid uiteengezet te hebben, trekt paus Leo in deze encycliek conclusies uit die waarheden en past ze toe op het staatkundige en openbare leven der katholieken. Sapientiae Christianae [637] geeft daarom wat men zou kunnen noemen de hoofdlijnen van een algemene plichtenleer voor de katholieke leek als burger tegelijk van Kerk en staat en in het openbare leven.

Slechts een paar malen wordt in deze encycliek meer uitdrukkelijk een zinspeling gemaakt op de tijd waarin zij werd uitgevaardigd. Zo zouden de oorzaken van de strijd tegen de Kerk voor onze tijd misschien enigszins anders geformuleerd worden (al. 17, 18) [637|17-18]. Verder is de toestand waarin de pauselijke Stoel zich thans bevindt een andere als waarop hier gezinspeeld wordt (al. 52) [637|52], maar over het geheel behoudt deze weidse uiteenzetting gefundeerd als zij is op de altijd geldende beginselen van geloof en rede, haar volle waarde ook voor onze tijd. Bij aandachtige bestudering zal men bemerken, dat menige passage, in het licht van verschillende recente stromingen in ons vaderland en daarbuiten, zelfs van een verrassende actualiteit is. Het loont ten volle de moeite om naast de oratorische behandeling door paus Pius XII in zijn encycliek Summi Pontificatus [650] van onderwerpen als: absolute staatsautonomie, ware vaderlandsliefde en andere, de meer wijsgerige uiteenzettingen van Leo XIII te lezen in deze encycliek.

Speciale vermelding verdient het feit, dat Leo XIII herhaaldelijk en met nadruk een beroep doet op de hulp der leken en hen herinnert aan hun plicht om, onder leiding van de hiërarchie, hun krachten en talenten ten dienste te stellen van de Kerk, ter verbreiding en verdediging van het geloof en de christelijke zedenwet. Al is de doelstelling van paus Leo hierbij nog enigszins anders, toch is deze encycliek ongetwijfeld een der meest praktische en waardevolle documenten voor de leden der Katholieke Actie.

Wellicht mag nog de aandacht gevestigd worden op het kostbare materiaal dat deze encycliek biedt voor conferenties enz; in katholieke verenigingen; in verband vooral met de actie voor het vernieuwen der gemeenschap.

In de vertaling is de term "christiani" en dergelijke weergegeven door "christenen"; dit woord moet gewoonlijk, de samenhang wijst zulks gemakkelijk uit, genomen worden in de engere zin van Rooms-katholieke christenen.

De Latijnse tekst (waarop de vertaling [637] is gebaseerd) is volgens de uitgave van Desclée: Sanctissimi Domini Leonis Papae XIII allocutiones, constitutiones, aliaque acta praecipua. Vol. IV p. 6 seqq.

1940, Ecclesia Docens 0115, Gooi & sticht, Hilversum
Heruitgave van 1947
L.H.H.D. Schils C.ss.R.

Extra opties voor deze alinea

Reageer op deze alinea Deel op social media

Bericht

Toelichting bij Sapientiae Christianae

26 februari 2019

Van 1 tot en met 8 november: Dagelijks een volle aflaat voor de zielen in het vagevuur

30 oktober 2023

Catechismus in 2 jaar - Schema van de uitzendingen

19 oktober 2023

Waarom de milieuvriendelijke apostolische exhortatie van paus Franciscus niet overtuigend klinkt voor de gelovigen

18 oktober 2023

Paus publiceert exhortatie over kleine Thérèse van Lisieux

16 oktober 2023

Paus schrijft exhortatie over Sint Theresia van Lisieux

16 oktober 2023

bekijk overzicht