Grote lijn van de vastenmeditaties voor Paus en Curie van P. Lethel
Inhoudsopgave
- Grote lijn van de vastenmeditaties voor Paus en Curie van P. Lethel
“Het licht van Christus in het hart van de Kerk – Johannes Paulus II en de theologie van de heiligen”
P. Léthel is van de Orde der Ongeschoeide Karmelieten, professor aan de Pauselijke Universiteit van Theologie, het Theresianum, en secretaris van de Pauselijke Theologische Academie [d:103]. In de loop van de week van 13 tot en met 19 maart worden alle audiënties geschorst, ook de algemene audiëntie van woensdag 16 maart.
P. Léthel legt uit dat het thema van dit jaar, in de geest van bekering tijdens de Vasten, een ideale voorbereiding is op de zaligverklaring van Johannes Paulus II op 1 mei aanstaande. Deze Paus was herder, missionaris, mysticus, denker en dichter samen. Gevormd in de leerschool van de heiligen (vooral de heilige Louis-Marie Grignion de Montfort, de heilige Johannes van het Kruis [4029] en de heilige Thomas [d:242]) heeft hij in zijn pontificaat een nieuwe plaats aan de heiligen toegekend, die niet alleen als voorbeeld van christelijke volmaaktheid gelden maar ook als de beste theologen, kenners namelijk van God, zelfs indien zij geen universitaire studies van theologie gedaan hadden”. P. Léthel citeert hierover de Catechismus van de Katholieke Kerk [1] en vooral de uitroeping van de heilige Theresia van Lisieux tot Kerklerares [3893], “als expert in de scientia amoris”. Bij die gelegenheid heeft Johannes Paulus II de heilige Theresia naast een andere vrouw geplaatst, ook Kerklerares, de heilige Catharina van Siena [3870], “eminente vertegenwoordigster van de theologie zoals die door de heiligen beleefd wordt” en “verwant bevonden aan het theologisch onderzoek, namelijk het theologisch nadenken waarover de encycliek “ Fides et Ratio [10]” sprak die het voorbeeld vermeldt van twee andere grote Kerkleraars: de heilige Anselmus [3150] en de heilige Thomas [d:242], meesters in de scientia fidei, de fides quaerens intellectum”.
Na Johannes Paulus II, heeft Benedictus XVI niet opgehouden deze theologie van de heiligen verder te ontwikkelen in zijn catechese aan het volk van God, maar ook ze voor te stellen aan de theologen [3650] (1 december 2009) en de priesters [3666] (10 juni 2010). Het is vanzelfsprekend één van de fundamentele lijnen van zijn ambt. De heiligen helpen ons namelijk om de “grote rede” en de “grote liefde” onafscheidelijk van elkaar te herontdekken, om niet in de bekoring van het relativisme te vallen, dat in tegendeel gekenmerkt wordt door een “kleine rede”, een “zwakke gedachte” en een “zwakke liefde”.
Tijdens de retraite zullen de heiligen een referentiepunt zijn om naar te kijken en een stem om te beluisteren, met bijzondere aandacht voor de vrouw. Er is een beeld dat de idee van deze blik naar de heiligen goed weergeeft: het Laatste Oordeel van de zalige Angelico, dat zich bevindt in het Sint-Marcus museum te Firenze, waarop de heiligen “elkaar en ons de hand geven en ons laten deelnemen aan deze wonderlijke rondedans”.
Onder de figuren die in beschouwing genomen worden, zijn er twee heiligen die Johannes Paulus bijzonder dierbaar waren: Louis-Marie Grignon de Montfort die hem zijn devies inspireerde “Totus Tuus” en Theresia van Lisieux, die in de retraite overwegend zal doorklinken: als “doctor in de scientia amoris” geeft de kleine Theresia de hand aan de grootste doctors in de “scientia fidei”, de heilige Anselmus, de theoloog van het kruis en de heilige Thomas, de theoloog van het licht van Christus. Twee andere figuren van vrouwelijke heiligheid zijn het onderwerp van een meditatie: Catharina van Siena, “in haar engagement voor de hervorming van de Kerk, diep gekwetst door de zonde van haar leden” en Jeanne d’Arc, “in haar lijden en dood door de fout van priesters en theologen”. Charles Péguy heeft zich door deze laatste laten inspireren voor het “Mysterie van naastenliefde”, ware “poëtische theologie over de gemeenschap van de heiligen en de hoop”.
Na drie heiligen die zich aan de maagdelijkheid gewijd hebben, stelt P. Léthel een echtgenote en moeder voor, Concepcion Cabrebra de Armida, grote mystica uit de XXe eeuw, in 1999 eerbiedwaardig verklaard door Johannes Paulus II: een vrouw die “ons een zeer hoge leer biedt over het moederschap in zijn tweevoudige ervaring van natuurlijk moederschap en geestelijk moederschap”.
Om te herinneren aan de plaats die leken en jongeren in het bijzonder, hadden in het hart van de Paus uit Polen, zal vervolgens een jonge leek voorgesteld worden: de zalige Chiara Luce Badano, gestorven in 1990, amper 18 jaar, die haar lijden heeft geofferd voor de Paus, de jeugd en de hele wereld. Tenslotte zal de prediker de retraite besluiten met de figuur van de heilige Jozef, “Redemptoris custos”, en die van de eerbiedwaardige Giuseppe Quadrio, priester en Salesiaans theoloog, gestorven in 1963 na een leven in dienst van studie en onderwijs.
“Theologie zoals ze door de heiligen beleefd wordt”
Theologie is geen zaak van universiteiten, zegt P. Léthel wanneer hij het heeft over de theologie zoals die door de heiligen beleefd wordt en waarvan Catharina van Siena en Theresia van Lisieux de grootste vertegenwoordigsters zijn, uitgeroepen tot Kerklerares zonder aan een universiteit gestudeerd te hebben. “In de Kerk van het Westen is met het ontstaan van de universiteiten tijdens de Middeleeuwen, het gevaar opgedoken om theologie te herleiden tot haar intellectuele vorm alleen, en dat was een grote verarming.”
Doch na Vaticanum II, in 1970, “heeft Paulus VI een beslissende stap gezet toen hij twee vrouwen tot Kerklerares heeft uitgeroepen, twee heiligen die niet aan een universiteit gestudeerd hadden: Theresia van Avila [1803] en Catharina van Siena [1804]”. Deze heiligen hebben “dezelfde titel” gekregen “als heiligen die grote intellectuelen waren, zoals Anselmus [3150], Thomas [d:242], Bonaventura [d:330]”. “In zijn encycliek “ Fides et Ratio [10]”, verwijst Johannes Paulus II naar deze vertegenwoordigers van de “grote rede”; in “ Novo millennio ineunte [9]” geeft hij het voorbeeld van Catharina van Siena en Theresia van Lisieux als vertegenwoordigsters van de theologie zoals die door de heiligen beleefd wordt.” De theologie van de heiligen “is die grote kennis van het Mysterie van Christus waarover de heilige Paulus spreekt in zijn brief aan de Efeziërs, wanneer hij aan de Vader, geknield, de overvloed van de gave van de Heilige Geest vraagt voor de gelovigen, opdat zij door het geloof en de liefde met alle heiligen de liefde van Christus zouden kennen die iedere kennis te boven gaat”.
“In zijn taal, zijn de “heiligen” de gelovigen, de gedoopten, wij allemaal in zekere zin, indien wij het geloof, de hoop en de liefde werkelijk beleven”. Johannes Paulus II was daar een voorbeeld van: “Hij was vooral de man van diep gebed. Hij was een mysticus. Het gebed bezielde en doordrong heel zijn theologisch, filosofisch, poëtisch denken.”
De theoloog, een persoon die volledig geëngageerd is op de weg van de heiligheid
“Heiligen raken de essentiële realiteiten van het christelijk leven en van de menselijke conditie. Het grote thema is, hoe de heiligheid beleven in de wereld van vandaag, in verschillende contexten”. Hij verwijst naar de patrones van de missies, Theresia van Lisieux, die “veel te zeggen heeft over het thema van de nieuwe evangelisatie”. “De keuze van Catharina van Siena [3870] en Jeanne d’Arc [4008] voor de retraite heeft meer te maken met Benedictus XVI, die aan deze heiligen van het einde van de Middeleeeuwen twee catecheses gewijd heeft, als voorbeelden van de “sterke vrouw” in een context van groot lijden en crisis in de Kerk en de samenleving”. “Met deze heiligen ontmoet het licht van Christus de duisternis van de zonde die ook binnen de Kerk aanwezig is, om haar te zuiveren, om te vormen. En dat is natuurlijk zeer actueel.” “Vandaag kan het een man of vrouw zijn, een leek of priester, een gehuwde of godgewijde. Doch het moet iemand zijn die geheel geëngageerd is op de weg van de heiligheid, namelijk een nederige persoon, op een weg van voortdurende bekering naar het Evangelie toe.”
In de perspectieven van Johannes Paulus II en Benedictus XVI “moet het iemand zijn die in het licht van Christus, getuige is van de “grote rede” en de “grote liefde”, voortdurend in dialoog met de Heer, in het luisteren naar en de bestudering van Zijn woord, en in dialoog met de mensheid van vandaag”.
Vert. Sorores Christi Bron: Zenit.org
Zie ook:
15-03-2011: Karmeliet François-Marie Léthel: ‘Heiligen zijn geen mensen zonder gebreken’ [n:1255]
05-02-2011: Geestelijke retraite voor de Paus en de Romeinse Curie [n:1230]
Om RK Documenten te kunnen verbeteren is uw reactie zeer waardevol. Heeft u aanmerkingen of suggesties voor verbeteringen of bent u een fout tegen gekomen? Laat het ons weten.
Naar de oude site